İstanbul'daki depremlerin ardından, riskli yapıların kentsel dönüşüm süreci yeniden önem kazandı. 6306 sayılı Kanun'a göre, ekonomik ömrünü tamamlamış veya yıkılma riski taşıyan yapılar "riskli yapı" olarak tanımlanıyor. Bu yapıların dönüşümü, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı tarafından yönetiliyor. Dönüşüm, yapı sahiplerinin başvurusuyla başlıyor ve dört aşamada tamamlanıyor: tespit başvurusu, risk tespiti, riskli yapıların yıktırılması ve yıkım sonrası uygulama. Vatandaşların can güvenliği ve olası afetlere karşı dayanıklılık, sürecin temelini oluşturuyor. Bu süreçte, ilgili kurum ve kuruluşların iş birliği ve vatandaşların aktif katılımı büyük önem taşıyor.

Riskli Yapı Tespit Başvurusu

Muhtemel afetlerde yıkılma riski taşıyan binaların tespiti için ilk adımı yapı malikinin atması gerekiyor. "Riskli yapı tespiti", Başkanlığın https://altyapi.csb.gov.tr/riskli-yapi-tespiti-ile-ilgili-kuruluslar adresinde listelenen kuruluşlara yaptırılıyor. Başvuru, e-Devlet şifresiyle https://kentseldonusum.csb.gov.tr adresinden yapılabiliyor. Başvuru, yapı maliklerinden veya kanuni temsilcilerinden biri tarafından yapılabiliyor. Başvuru işlemlerinin hızlı ve sorunsuz tamamlanması için gerekli evrakların eksiksiz ve doğru bir şekilde hazırlanması oldukça önemlidir. Bu süreçte, vatandaşların resmi prosedürleri doğru bir şekilde takip etmesi, sürecin sorunsuz işlemesi açısından kritik bir rol oynuyor.

Risk Tespiti ve İtiraz Süreci

Lisanslı kuruluşlarca hazırlanan riskli yapı tespit raporu, ilgili belediyelere veya Kentsel Dönüşüm Müdürlüklerine bildiriliyor. Raporlarda eksiklik veya yanlışlık olması durumunda, ilgililere bildiriliyor ve tapu müdürlüğüne şerh konuluyor. Yapı malikleri, tebligattan itibaren 15 gün içinde itiraz edebiliyor. İtirazlar, üniversite ve Başkanlık temsilcilerinden oluşan teknik bir heyet tarafından inceleniyor. Heyetin kararıyla tespit işlemi kesinleşiyor. Bu süreç, şeffaflık ve adalet ilkelerine dayanarak yürütülmekte olup, vatandaşların haklarının korunmasına önem verilmektedir.

Riskli Yapıların Yıkımı ve Yeni Uygulamalar

Kesinleşen karar sonrası, maliklere yıkım için süre veriliyor. Süre sonunda yıkım gerçekleşmezse, ilgili kurumlar hizmetleri durduruyor ve mülki amirlerce yıkım gerçekleştiriliyor. Yıkım masrafları malikler tarafından karşılanıyor. Yıkım sonrası yeni uygulamalar, maliklerle istişareler sonucu belirleniyor. Oybirliği sağlanamazsa, salt çoğunluğun kararıyla belirleniyor. Anlaşmazlık durumunda, anlaşmayan maliklerin hisseleri açık artırma ile satılıyor. Bu aşamada, şeffaf ve adil bir süreç izlenerek, tüm paydaşların haklarının korunmasına özen gösteriliyor. Yeni yapılacak konutlar için faiz desteği, kira yardımı ve vergi muafiyeti gibi destekler sağlanıyor.

Yıkım Sonrası Uygulama ve Hisse Satışı

Riskli yapı tespitinin kesinleşmesinden sonra yapının yıkılması beklenmeksizin anlaşmayan maliklerin hisse satış işlemleri gerçekleştirilebiliyor. Yeni uygulama için salt çoğunluğun kararını içeren teklif, noter veya muhtarlıkta 15 gün ilan ediliyor. Anlaşmayan maliklerin hisseleri, Bedel Tespiti ve Satış Komisyonları tarafından değerlendirilip satılıyor. Satış işlemi, salt çoğunlukla anlaşan maliklere öncelik tanınarak yapılıyor. İlk satışta anlaşma sağlanamazsa, işlem tekrarlanıyor. Hisselerin satışı tamamlandıktan sonra, yeni yapım için gerekli izinler alınarak inşaata başlanıyor. Kentsel dönüşüm kapsamındaki tüm haklar ve desteklerden yararlanılıyor.